Το πλοίο της Κερύνειας (Εμπορικό πλοίο)

Ομοίωμα του πλοίου της Κερύνειας. Φορτηγό εμπορικό πλοίο το οποίο ναυπηγήθηκε γύρω στο 380 π.Χ. Ταξίδευε στην περίοδο των υστεροκλασικών χρόνων και συνέχισε να ταξιδεύει στα χρόνια του Μ. Αλεξάνδρου και για αρκετά χρόνια μετά από αυτόν. 

Βυθίστηκε έξω από την Κυρήνεια της Κύπρου, στο ναυάγιο του οποίου βρέθηκε οτι μετέφερε 404 αμφορείς με κρασί και λάδι, σακιά με αμύγδαλα και 29 μυλόπετρες. Ιστορικά στοιχεία για το πλοίο της Κερύνειας θα βρείτε εδώ.

Στη σελίδα αυτή ο κατασκευαστής δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη ρεαλιστικότητα της παρουσίασης του εσωτερικού του αρχαίου σκάφους, αλλά και στα αρχαιολογικά του ευρήματα. Στην πραγματικότητα, παρουσιάζονται αναλυτικά 2 ίδια μοντέλα κατασκευασμένα όμως σε δυο διαφορετικές κλίμακες.

Χαρακτηριστικά

Λίγα λόγια για το μοντέλο, από τον Αριστοτέλη Ράλλη

Είχα την τύχη στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 να παρακολουθήσω τον πατέρα μου να φτιάχνει το ομοίωμα του πλοίου της Κυρήνειας για το ναυτικό Μουσείο του Αιγαίου (που ακόμα δεν είχε ανοίξει και προετοιμαζόταν η συλλογή των εκθεμάτων του), με τις υποδείξεις και βασισμένο στα πρώτα σχέδια που είχαν γίνει από τον κ. Κατσεφ. Στην συνέχεια ξεκίνησε το έργο της κατασκευής του Κυρήνεια ΙΙ, από το Ινστιτούτο Ναυτικής Παράδοσης με την πρωτοβουλία του προέδρου του κ. Τζάλα. Τότε ανατέθηκε στον φίλο μοντελιστή κ. Λεωνίδα Στεπάνωφ να κάνει το ομοίωμα που θα χρησιμοποιείτο για την κατασκευή του Κυρήνεια ΙΙ.

Όταν ξεκίνησα τα δύο μοντέλα του πλοίου της Κυρήνειας (σε κλίμακες 1:25 και 1:50) που βλέπεται παρακάτω, το κίνητρό μου ήταν  να καταλάβω όσο γινόταν καλύτερα το πώς οι ερευνητές - αρχαιολόγοι - ναυπηγοί, βασιζόμενοι στα ευρήματα που γνωρίζουμε και έχουν αποτυπωθεί με λεπτομέρειες, έφτιαξαν το Κυρήνεια ΙΙ. Στην προσπάθεια μου αυτή, με βοήθησε τόσο ο κ. Τζάλας αφήνοντάς με να «εξερευνήσω» το πρώτο ομοίωμα που φτιάχτηκε , ο κ. Στεπάνωφ που είχε φτιάξει το ομοίωμα και είχε παρακολουθήσει από κοντά και την κατασκευή του  Κυρήνεια ΙΙ, καθώς και το φωτογραφικό υλικό του "naftotopos".

Εστίασα κυρίως την προσοχή μου στην ιστοπέδη, έχοντας σαν ζητούμενο όχι να «επινοήσω» ένα λογικό τρόπο που θα μπορούσε αυτή να φτιαχτεί ώστε να δίνεται η δυνατότητα μετακίνησης του σημείου στήριξης του καταρτιού, αλλά στο πώς κατασκευάστηκε στο Κυρήνεια ΙΙ, στο πώς αυτή η κατασκευή ταίριαζε με τις αποτυπώσεις του ναυαγίου και στο πώς στην πράξη στα πειραματικά ταξίδια που έγιναν, αυτή η ιστοπέδη είχε την λειτουργικότητα της αλλαγής της θέσης του καταρτιού. Από όσα μου είπαν δεν μπόρεσα να συνάγω ότι κατά την διάρκεια των πειραματικών ταξιδιών μετακινήθηκε το κατάρτι. Η κατασκευή, έτσι όπως την κατάλαβα εγώ, δίνει την δυνατότητα μικρών κινήσεων του καταρτιού και κάποιας κλίσης (αν και είμαι ο λιγότερο αρμόδιος να βγάλω κάποια συμπεράσματα). Η ιστοπέδη που κατασκεύασα είναι αυτή που φαίνεται στις περισσότερες φωτογραφίες του φωτογραφικού αρχείου του "naftotopos" και νομίζω ότι δεν έχει να προσφέρει τίποτα περισσότερο από αυτά που οι περισσότεροι που έχουν ασχοληθεί με το θέμα, γνωρίζουν.

Ένα άλλο σημείο το οποίο θέλησα να διερευνήσω είναι ο τρόπος τοποθέτησης του πρώτου επιπέδου των αμφορέων. Σε όλα τα καράβια της Κυρήνειας που μέχρι τώρα είχα κατασκευάσει, τους αμφορείς τους έδειχνα να χώνονται σε ένα στρώμα άμμου.Αυτός ο τρόπος ήταν γνωστός στην αρχαιότητα και χρησιμοποιείται σε πολλά μουσεία για την παρουσίαση αρχαίων αμφορέων, όμως στην περίπτωση φορτώματος σε καράβι, δεν μου φαινότανε ο πλέον ενδεδειγμένος, καθώς η θάλασσα θα λάσπωνε την άμμο βαραίνοντας την και σε κάποιες περιπτώσεις που το νερό θα ήταν πολύ, η άμμος θα διαχέετο καθώς τα σανίδια που θα την συγκρατούσαν, που θα ήταν «κινητά», δεν θα είχαν καλή πρόσφυση.

Ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος ήταν να χρησιμοποιηθούν κλαδιά και θάμνοι που θα στερέωναν το πρώτο επίπεδο φόρτωσης. Για τους  αμφορείς που θα τοποθετούνταν επάνω και ανάμεσα στο πρώτο επίπεδο θα χρησιμοποιούντο φύλλα και θάμνοι, ώστε να μην ακουμπάνε μεταξύ τους. Προτίμησα να βάλω μόνο ένα τύπο αμφορέων τον Ροδιακό που ήταν οι περισσότεροι.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρω κάτι που μου είπε ο κ. Τζάλας και μου έκανε εντύπωση «Όταν προσπάθησαν να βάλουν όλους τους αμφορείς στο Κυρήνεια ΙΙ, αυτοί δεν χωρούσαν», οπότε θα μπορούσαμε να πιθανολογήσουμε ότι το πραγματικό καράβι θα έπρεπε να είναι πιο «κοιλαράδικο».

Το άλλο φόρτωμα, που φαίνεται στα ομοιώματα, ήτανε οι μυλόπετρες, τα σχέδια των οποίων επίσης παραθέτω στο τέλος.

Τέλος αυτό που παρουσιάζεται στο ομοίωμα και ίσως προβληματίσει κάποιους, είναι η άγκυρα, καθώς όπως είναι γνωστό δεν έχει βρεθεί κάποια άγκυρα. Κάπως «αυθαίρετα» επέλεξα να βάλω την τόσο χαρακτηριστική άγκυρα που βρέθηκε στον ναυάγειο του MAAGAN MIKHAEL, αν και το ναυάγιο αυτό χρονολογείται σε λίγο παλαιότερη περίοδο από αυτό της Κυρήνειας. Όμως και το καράβι της Κυρήνειας όταν βυθίστηκε όπως έχει γραφεί από τους αρχαιολόγους ίσως να ήταν ηλικίας περίπου 100 ετών. Τα στοιχεία και το παρακάτω σχέδιο της άγκυρας προέρχονται από το βιβλίο «THE MAAGAN MIKHAEL SHIP».

Φωτογραφίες από το μοντέλο (Κλίμακα 1:50)

Φωτογραφίες από το μοντέλο (Κλίμακα 1:30)

Το παρακάτω φωτογραφικό υλικό παρουσιάζεται με το μοντέλο μη ολοκληρωμένο χωρίς το ιστίο και την αρματωσιά του, κυρίως για την ανάδειξη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο του εσωτερικού του σκάφους αλλά και το φόρτωμά του.